دستاوردهای حوزه نشر در ۴۴ سالگی انقلاب چشم‌گیر است
به نقل از تیتر یک
۱۶بهمن ۱۴۰۱
مدیرمسئول انتشارات حوزه مشق گفت: در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی شاهد دستاوردهای فراوانی در حوزه «کتاب و نشر» هستیم.
دستاوردهای حوزه نشر در 44 سالگی انقلاب چشم‌گیر است به گزارش گروه فرهنگی «تیتر یک»؛ دکتر فردین احمدی، جوانترین ناشر، نویسنده بیش از ۶۰ عنوان کتاب و مدیرمسئول انتشارات حوزه مشق در گفتگو با خبرنگار «تیتر یک» گفت:
در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی شاهد دستاوردهای فراوانی در حوزه «کتاب و نشر» هستیم که از جمله آن‌ها افزایش بیش از ۱۳۰ برابری شمارگان سالانه چاپ کتاب و افزایش بیش از ۷۰ برابری تعداد عناوین کتاب است.
وی ادامه داد: پس از انقلاب شمارگان سالانه چاپ کتاب، ۱۳۶ برابر شده و از یک میلیون نسخه در سال ۵۷ به ۱۳۶ میلیون در سال ۹۵ رسیده است. احمدی افزود: تعداد عناوین کتاب نسبت به قبل از انقلاب ۷۱ برابر شده است یعنی از ۱۵۰۰ کتاب در سال ۵۶ به ۱۰۷۰۰۰ عنوان در سال ۹۶ رسیده است.
این ناشر با بیان اینکه قبل از انقلاب نمایشگاه کتاب نداشتیم، تصریح کرد: بعد از انقلاب در سطح ملی و بین‌المللی و استانی نمایشگاه کتاب داریم. وی گفت: اهمیت انقلاب اسلامی به کتاب، در تأسیس خبرگزاری کتاب، برگزاری نمایشگاه‌های کتاب، خانه کتاب و… است. برگزاری نمایشگاه‌های کتاب، ۱۲ عنوان جایزه ملی کتاب، و راه‌اندازی خبرگزاری کتاب از پدیده‌های اختصاصی پس از انقلاب است.
دستاوردهای حوزه نشر در ۴۴ سالگی انقلاب چشم‌گیر است ۳۰ هزار بانوی فعال در حوزه نویسندگی در ۴۴ سالگی انقلاب فعالیت می‌کنند احمدی ادامه داد: ظهور نویسندگان زن، پدیده پس از انقلاب اسلامی است.
در بخش نشر، سال ۱۳۵۸ فقط از یازده بانو کتاب منتشر شده بود که این آمار پس از انقلاب و تاکنون به نزدیک به ۳۰ هزار بانوی فعال در این حوزه رسیده است. این ناشر بیان کرد: بزرگ‌ترین ناشر قبل از انقلاب ایران «مؤسسه آمریکایی فرانکلین» بود. اغلب کتب قبل از انقلاب، ترجمه بود.
رهبران انقلاب اسلامی مؤلفان برجسته، ناقدان توانمند کتاب، کتابخوان‌های حرفه‌ای و مروجان اصلی کتاب در کشور بودند و رشد کتابخانه‌های عمومی نسبت به گذشته ۶ برابر شده است. ۲۰هزار مؤسسه و بنگاه نشر در کشور فعالیت می‌کنند وی افزود: طبق آمار موجود تا قبل از انقلاب تعداد ناشران ایران در تهران و شهرستان‌ها به بالای ۲۰۰ مؤسسه و شرکت نشر رسید. این در حالی است که این رقم در حال حاضر نزدیک به ۲۰ هزار مؤسسه و بنگاه نشر رسیده است.
دکتر احمدی تأکید کرد: سال ۸۴ کتابی با عنوان «نشر کتاب در ایران؛ بررسی آماری دو دهه اخیر» از سوی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری منتشر شد که در آن کارنامه ۲۴ ساله نشر کتاب را بعد از انقلاب بررسی کرده است. بر اساس آن تحقیق که آخرین پژوهش آماری رسمی درباره نشر بعد از انقلاب اسلامی است، در ۲۴ سال گذشته بین سال‌های ۵۷ تا ۸۱ در ایران ۲۴۹ هزار و ۵۳۲ عنوان کتاب منتشر شده است و کتاب‌های منتشر شده از ۲۷۴ عنوان در سال ۱۳۵۷ با رشدی ۲۲ درصدی به ۳۰ هزار و ۵۴۱ عنوان در سال ۱۳۸۱ رسیده است.
این ناشر گفت: کتاب‌هایی که بعد از انقلاب در ایران منتشر شده‌اند در ۱۰ موضوع کلیات، فلسفه و روانشناسی، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم طبیعی و ریاضیات، علوم عملی، هنر، ادبیات و جغرافیا و تاریخ دسته‌بندی شده است. کتاب‌های دینی با ۵۲ هزار و ۶۳۴ عنوان، بیشترین سهم را در میان کتاب‌های منتشر شده دارد و ادبیات با ۵۱ هزار و ۵۲۱ عنوان در رتبه بعدی قرار دارد.
انقلابی در حوزه نشر پس از سال ۵۷ تا سال ۹۶ رخ داد وی ادامه داد: سال ۱۳۵۷ یعنی سال پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل وضعیت خاص کشور وضعیت نشر با شرایط بحرانی روبرو بود و تنها ۲۷۴ عنوان کتاب منتشر شد اما در سال ۱۳۶۰ آمار عناوین کتاب‌ها به ۱۴۳۸ عنوان رسید.
احمدی افزود: بر اساس آماری که در این کتاب منتشر شده، وضعیت نشر ایران در دوره ۴ ساله بین سال ۵۷ تا ۶۱ از رشد ۵۲ درصدی برخوردار بود. اما از شروع جنگ تحمیلی تا پایان آن رشد آماری کتاب‌ها ۵ درصد بوده که نسبت به چهار سال قبل و سال‌های بعد از جنگ دوران رکود نشر ایران به حساب می‌آید. این نویسنده تأکید کرد: سال ۶۸ آمار کتاب‌های منتشر شده در ایران ۶ هزار و ۸۵۰ عنوان بود که این رقم در سال ۷۵ به ۱۶ هزار و ۵۷۵ عنوان رسید که در واقع رشدی ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد.
دستاوردهای حوزه نشر در ۴۴ سالگی انقلاب چشم‌گیر است وی گفت: بین سال‌های ۶۸ تا ۷۵ بیشترین آمار کتاب‌های منتشرشده مربوط به حوزه کتاب‌های زبان‌های خارجی بود که رشد ۲۸ درصدی داشت. در واقع این رشد کتاب‌های زبان‌های خارجی بی‌ارتباط با سیاست‌های مربوط به توسعه اقتصادی و بحث‌های سازندگی نبود. سال ۸۱ آمار کتاب‌های منتشر شده به ۳۱ هزار و ۴۵۱ عنوان رسید.
در این ۲۴ سال بیشترین آمار کتاب‌ها مربوط به حوزه دین بوده است. هرچند که در دوره‌هایی این آمار افزایش یا کاهش داشته است، اما سال ۱۳۸۵ طبق آمار خانه کتاب که در این چند سال متولی آمار‌های رسمی حوزه نشر کتاب در ایران بوده ۵۲ هزار و ۷۹۸ عنوان کتاب در سراسر کشور منتشر شد. بین این کتاب‌ها باز هم عناوین حوزه دین با تعداد ۱۲ هزار و ۳۷۸ عنوان بیشترین تعداد را داشت.
دستاوردهای حوزه نشر در ۴۴ سالگی انقلاب چشم‌گیر است احمدی ادامه داد: از میان ۵۴ هزار و ۳۰۸ عنوان کتابی که سال گذشته (۱۳۸۶ )منتشر شد، شش هزار و ۹۹۶ عنوان برای کودکان و نوجوانان و نه هزار و ۷۲۰ عنوان به کتاب‌های کمک درسی و آموزشی اختصاص داشته است. این ناشر افزود: بر اساس آمار اعلام شده در کارنامه نشر ۱۳۸۵ موضوع کتاب‌های دینی با سهم ۲۲ درصدی بالاترین سهم تولید کتاب را از آن خود کرده است.
در این مدت، بیشترین کتاب‌ها با ۱۱ هزار و ۵۸۸ عنوان در موضوع دین منتشر شد و پس از آن به ترتیب موضوع‌های ادبیات با ۹ هزار و ۷۷۰ عنوان، علوم عملی با ۷ هزار و ۶۸۸ عنوان، علوم اجتماعی با ۷ هزار و ۲۷۸ عنوان، علوم طبیعی و ریاضیات با ۵ هزار و ۶۰۳ عنوان، زبان با ۳ هزار و ۶۹۳ عنوان، تاریخ و جغرافیا با ۲ هزار و ۵۴۰ عنوان، فلسفه با ۲ هزار و ۱۳۰ عنوان، هنر با ۲ هزار و ۱۰۱ عنوان و کلیات با یک هزار و ۹۱۷ عنوان قرار گرفته‌اند.
وی بیان کرد: ۴۳ هزار عنوان از کتاب‌ها را ناشران تهرانی و ۱۱ هزار و ۳۰۸ عنوان از کتاب‌های منتشر شده توسط ناشران شهرستانی به چاپ رسیده است و کتاب‌های منتشر شده در سال ۱۳۸۶نسبت به ۵۳ هزار و ۱۴۷ عنوان کتابی که در سال ۱۳۸۵ به چاپ رسیده بود، دو درصد افزایش داشته است. احمدی گفت: براساس آمار موجود در بانک اطلاعاتی خانه کتاب، این کتاب‌ها در شمارگان ۲۰۸ میلیون و ۸۸۸ هزار و ۵۸۰ جلد منتشر شد که شمارگان متوسط هر عنوان ۳۸۷۷ جلد بود. این ۵۴ هزار و ۳۰۸ عنوان در ۴۵ میلیون و ۴۶هزار و ۶۴۰ صفحه انتشار یافت و هر کتاب به طور متوسط در ۲۴۹صفحه منتشر شده است.
این ناشر ادامه داد: از میان ۵۴ هزار و ۳۰۸ عنوان کتابی که به چاپ رسیده، ۲۳هزار و ۴۵۸ عنوان چاپ نخست و ۳۰هزار و ۸۵۰ عنوان چاپ مجدد، ۴۲هزار و ۷۵۸ عنوان تألیف و۱۱ هزار و ۵۵۰ عنوان ترجمه بوده است. گرانی کتاب، حوزه نشر را از سال ۹۷ تحت تأثیر قرار داد وی به اوضاع چاپ و نشر در ۵ سال اخیر اشاره کرد و افزود:
کارشناسان حوزه فرهنگ و دست‌اندرکاران صنعت نشر، گرانی کتاب را تأثیرگذارترین عامل در تعیین وضعیت بازار کتاب می‌دانند و معتقدند قیمت کتاب، با شاخص سرانه مطالعه در کشور، ارتباطی مستقیم دارد. این تحلیل، البته مخالفانی هم داشته که در هردوره سعی کرده‌اند با مقایسه قیمت کتاب و مثلاً قیمت پیتزا و ساندویچ و… آن را به چالش بکشند اما با این‌همه، افزایش تصاعدی قیمت کتاب در چندسال اخیر، موضوعی نیست که بتوان از تأثیر آن بر توان خرید مخاطبان که عموماً به دهک‌های میانی و پایین جامعه تعلق دارند، چشم‌پوشی کرد.
احمدی تأکید کرد: بررسی سیر صعودی قیمت کتاب، در پنج-شش سال اخیر و تجسم نموداری که با شیب فزاینده، فضای اقتصاد فرهنگی را می‌شکافد و پیش می‌رود، می‌تواند پارامتر‌های تحلیلی روشنی را در اختیارمان قرار دهد. در این زمینه، آخرین و تازه‌ترین آمار‌های تحلیلی منتشر شده از سوی مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، «آمار نشر کتاب در دی‌ماه ۱۴۰۰» است. این ناشر ادامه داد: مطابق با اطلاعات این گزارش، میانگین قیمت کتاب‌های منتشر شده در این ماه، برابر بوده است با ۷۱ هزار و ۱۷۶ تومان. باید توجه داشت که این رقم، میانگین قیمت کتاب‌ها در تمام گروه‌های یازده‌گانه‌ی دیوئی است؛
و فی‌المثل قیمت کتاب‌های گروه کمک‌درسی و علوم عملی در این ماه، به ترتیب برابر بوده با ۹۹ هزار و ۳۵۴ تومان و ۸۸ هزار و ۵۵۶ تومان. حذف کالای فرهنگی از سبد خانوار با افزایش هزینه‌های زندگی وی گفت: تورم و افزایش هزینه‌های زندگی در سال‌های اخیر، طبیعتا عوامل مختلفی داشته است که در حوزه نشر می‌توان آن را به عواملی همچون افزایش قیمت کاغذ به‌عنوان اصلی‌ترین نهاده‌ی تولید کتاب، افزایش هزینه‌های چاپ با گران شدن اقلامی چون فیلم، زینک، مرکب، صحافی و… نسبت داد.
احمدی افزود: مصرف فرهنگی یک جامعه، با وجود اهمیت ویژه‌ای که در ارتقاء فرهنگ عمومی دارد، از ملزومات اولیه زندگی به‌شمار نمی‌آید و متأسفانه افراد و خانوار‌ها در مواجهه با تنگنا‌های اقتصادی، پیش از هرچیز؛ به حذف کالا‌های فرهنگی از سبد خرید ماهانه و سالانه خود دست می‌زنند. این واقعیت، عرصه فرهنگ را بیشتر از سایر حوزه، آسیب‌پذیر می‌کند و به همین‌دلیل، اقتصاد فرهنگ همواره مستحق توجه و حمایت‌های ویژه است. این نویسنده در خاتمه خاطرنشان کرد:
مدیریت فرهنگی در سال‌های اخیر، با تخصیص بودجه و تزریق یارانه در بخش‌های مختلف چرخه نشر، تلاش کرده تا به کمک صنوف فعال در این چرخه بیاید و همچنین، از خرید کتاب در جامعه حمایت کند.
با این وجود، قیمت متوسط کتاب نسبت به ۵ سال پیش، تقریباً سه برابر شده و این درحالی است که فشار‌های اقتصادی در سایر حوزه‌های معیشتی، بازار کتاب را به شکل مضاعف، تحت تأثیر قرار می‌دهد و متقابلا؛ تداوم مضاعف حمایت‌ها را می‌طلبد. بی‌شک تحقق برنامه‌ریزی‌ها؛ خصوصاً با حرکت در مسیر خودکفایی تولید کاغذ، می‌تواند در بهبود بازار کتاب در آغاز سده‌ی جدید، نقش شایانی داشته باشد.
